مواد شیمیایی دارای کدبندی های بین المللی هستند که برای شناسایی مواد از این کد ها تحت عنوان "کدهای بین المللی مواد شیمیایی" استفاده می شود. در مقاله پیش رو به بررسی این سیستم های بین المللی می پردازیم.
این کد های مواد شیمیایی برای شناسایی خطرات در حمل و نقل و یا استفاده ی مواد شیمیایی استفاده میشوند و تنها بیان کننده ی ماده ی شیمیایی داخل طرف هستند و تعیین کننده ی شرکت تولید کننده نمی باشند.
عدد UN
عدد UN يا UN Number يک سيستم كدگذاری عددی چهار رقمي است كه بصورت بين المللي برای شناسايي كالاهای خطرناک وضع شده است. اين اعداد از UN0001 تا UN3500 بوده و از سوی كميته تخصصي حمل و نقل كالاهای خطرناک ملل متحد مشخص شده اند. در اين سيستم ممكن است يک عدد UN اختصاصاً مربوط به يک ماده باشد (مانند فنل با UN1671) گاهي نيز يک عدد ممكن است متعلق به گروهي از مواد با خطرات مشابه باشد. در مواردی چنانچه ماده ای در حالت های جامد و مايع خصوصيات متفاوتي داشته باشد ممكن است اعداد مختلفي را به خود اختصاص دهد.
عدد NA
عدد NA يا NA Number مربوط به امريكای شمالي بوده و با توجه به اينكه توسط دپارتمان حمل و نقل ) (Department of Transportationامريكا وضع شده است به نام عدد DOTنيز شناخته مي شود. اين سيستم كدگذاری مشابه سيستم عددی UNبوده با اين تفاوت كه برخي مواد كه فاقد عدد UNهستند ممكن است دارای عدد NAباشند. اين اعداد اضافه تر شامل NA8000تا NA9999مي باشند.
عدد ثبت CAS
عدد ثبت CAS يا CAS Registry Number يک سيستم كدگذاری عددی با فرمت xxx-xx-x است كه برای شناسايي عناصر و تركيبات شيميايي مختلف وضع شده است (مانند بنزن با CAS No. 71-43-2) اين سيستم توسط سرويس خلاصه شيميايي (Chemical Abstracts Service) كه در واقع شاخه ای از انجمن شيمي امريكا مي باشد فراهم شده است. از آنجا كه يک ماده ممكن است دارای اسامي مترادف و متفاوتي باشد هدف از اين سيستم آسان نمودن شناسايي و جستجوی اطلاعاتي مواد مي باشد بطوريكه اكثر سيستم های اطلاعاتي امكان جستجو از طريق اين سيستم ثبت را فراهم مي آورند.
عدد IUPAC
عدد IUPAC يا IUPAC Number يک سيستم كدگذاری بين المللي برای شناسايي مواد شيميايي بوده و به منظور ارائه يک روش استاندارد و قابل درک برای شناسايي اطلاعات مولكولي مواد و آسان نمودن جستجوی اين اطلاعات وضع شده است. سيستم ايوپاک توسط اتحاديه بين المللي شيمي محض و كاربردی تدوين شده است (International Union of Pure and Applied Chemistry)
عدد RTECS
عدد RTECSيا RTECS Number عبارت است از يک سيستم ثبت اثرات سمي مواد شيميايي(Registry of Toxic Effects of Chemical Substances ) با فرمت ABxxxxxxx مي باشد(مانند بنزن با RTECS #: CY1400000). اين سيستم ثبت و اطلاعاتي مواد كه توسط NIOSH و با استفاده از مطالعات سم شناسي موجود تدوين شده است برای دست يابي به اطلاعات سم شناسي در مورد يک ماده شيميايي مورد نظر كمک مي نمايد.
کدهای مربوط به اقدامات اضطراری
علاوه بر كدهای بين المللي مواد شیمیایی كه به منظور شناسايي مواد شيميايي بوجود آمده است، كدهايي نيز تحت عنوان كدهای اقدامات اضطراری(Emergency action codes) ارتقاء يافته اند كه اطلاعات لازم را برای موارد اضطراری فراهم مي آورند. از اين قبيل كدها مي توان كدهايي نظير كد Hazchem، لوزی NFPA و كد Kemler را نام برد.
منبع:
دستورالعمل وزارت بهداشت
