طیف وسیعی از مواد به صورت خالص (عنصر)، ترکیب و مخلوط در صنعت چاپ برای تولید مورد استفاده قرار می گیرد که به عنوان مواد شیمیایی مورد استفاده در صنعت چاپ شناخته می شوند. تنوع مواد مصرفی به سبب پیشرفت ها و فناوری های متعددی است که در این صنعت و به ویژه در چاپ افست به وجود آمده است. آشنایی و شناخت مواد به دلیل ایجاد ارتباط میان فناوری چاپ، فرایند تولید، عوامل اقتصادی، نیاز بازار و مواد زیست محیطی بسیار اهمیت دارد. مواد شیمیایی در صنعت چاپ نقش مهمی ایفا می کنند؛ کشف مواد با خصوصیات جدید ممکن است باعث تغییرات عمده در صنعت شود. مانند: افزایش کیفیت، کاهش هزینه و عوامل اقتصادی تولید، افزایش سرعت تولید. در این مقاله به مواد مصرفی و تاثیر آن در تولیدات چاپی می پردازیم.
فروشگاه اینترنتی تمادکالا در زمینه فروش انواع مواد شیمیایی فعالیت می کند. شما می توانید با مراجعه به صفحه مواد شیمیایی تجربه متفاوتی را از خرید مواد شیمیایی داشته باشید.
فروش مواد شیمیایی
مواد شیمیایی مورد استفاده در مرکب صنعت چاپ
مرکب ها را می توان بنا به موارد یا ابزار مصرف به دو گروه عمده : مرکب های غیر چاپی و مرکب های چاپ تقسیم کرد.
- مرکب های غیر چاپی: این نوع ها معمولاً برای نوشتن (تحرير)، نقاشی و ترسيم استفاده می شوند، همانند جوهر خودنویس، جوهر ماژیک، جوهر خودکار
- مرکب های چاپی: مرکب چاپ نسبت به عوامل متفاوت مانند سطح چاپی، روش چاپ، نحوه خشک شدن، قوام و دوام و غيره، طراحی و توليد می شوند. در ادامه به پیدایش و سیر تکامل مرکب به اختصار می پردازیم:
الف) مرکب چاپ اولیه: در قرن پانزدهم بود که تحول عمده ای در چاپ توسط گوتنبرگ در اروپا انجام گرفت. آن چه در کارهای چاپی آن زمان به نظر می رسد، سياهی، براقيت و کيفيت متن چاپ شده بود. مشکل اوليه گوتنبرگ اين بود که مرکب های پايه آب موجود به سطح سربی حروف برجسته نمی چسبيدند، زود خشک و درست منتقل نمی شدند. گوتنبرگ توانست برای حل این مشکل مرکب جدیدی را با حل دوده در روغن گیاهی که قبلا چندین بار پخته شده بود، تهیه کنند. به طور دقیق فرمول مرکب ساخته شده گوتنبرگ مشخص نیست ولی بررسی ها نشان می دهند که نباید از فرمول مرکب امروزی دور باشد.
ب) مرکب نقاشی (تمبرا): در قرن پانزدهم، مرکبی توسط هنرمندان نقاشی استفاده می شد، برای تهيه آن، سفيده تخم مرغ را با آب بهم می زدند و رنگدانه موردنظر را به آن اضافه می کردند. خمير حاصل از اين روش را برای نقاشی کردن مورد استفاده قرار می دادند. تمبرا بسيار زود خشک می شد، نگهداريش مشکل بود و باقيمانده آن قابل استفاده مجدد نبود. هنرمندان به همين دليل از مرکب های جديد چاپ برای نقاشی های خود استفاده کردند.
پ) مرکب های پایه روغنی: با آغاز قرن هجدهم ميلادی، مرکب های پايه آب مردود شناخته شدند، و به جای آن مرکب هايی با پايه روغنی جايگزين شد. استفاده از اين مرکب ها که پايه روغنی داشتند و با رنگدانه های معدنی ترکيب می شدند تا اواخر قرن نوزدهم ادامه داشت. تنها تحولی که در ساخت به آن ها اضافه شد، استفاده از چسب و مواد افزودنی مانند واکس ها، خشک کن ها و در ادامه ساخت وارنيش بود.
ت) پیدایش رنگ دانه های مصنوعی: بعد از سال ١٩٣٠ ميلادی، روش جديدی به واسطه لاستيک (چاپ افست) ابداع شد. حروف چاپی که تا آن زمان مستقيماً با کاغذ تماس داشتند، حالا از روش جديد استفاده از لاستيک واسطه مرکب، به روی کاغذ انتقال داده می شد. اختراع جديد نياز به استفاده از مرکب با رنگدانه های قوی تر داشت تا بتواند با مقدار کمتر قدرت رنگی مناسب داشته باشد. اين نياز باعث اختراع رنگدانه های مصنوعی پيشرفت در حوزه رنگدانه های طبيعی شد.
ث) مرکب چاپ آنیلین: با پايان قرن نوزدهم و آغاز قرن بيستم، دو روش جديد در چاپ به نام چاپ آنيلين (فلکسوی امروزی) و چاپ فتوگراور (گود) اختراع شد. مرکب در هر دو روش جديد نياز به خشک شدن سريع داشت. فرمولاسيون مرکب چاپ آنيلين از آب و الکل و رنگدانه های حلال در اين محلول بود.
ج) مرکب چاپ فتوگراور: روش چاپ فتوگراور (اينتاگليو) که برای چاپ مطبوعات مورد استفاده قرار می گرفت. مرکب فتوگراور اوليه بر پايه وارنيش حاصل از حل کردن کلوفان و مشتقات آن (تولوئن و اکسيلن يا زايلين) که از تقطير زغال سنگ حاصل می شد، توليد می شد.
فروش تولوئن
فروش زایلین
چ) مرکب های امروزی: امروزه مواد اوليه مورد مصرف مرکب های چاپ، چنان گسترش عظيمی پيدا کرده که روش ها و ماشين آلات مدرن تر و پيشرفته تری توليد و عرضه شده و صنعت چاپ را از چاپ تنها روی کاغذ به چاپ روی فلزات، پلاستيک، پارچه، چينی، و سراميک سوق داده است. مرکب های امروزی با قابليت و ويژگی های بی شمار، مانند انتقال سريع به روی سطح چاپی، مقاومت در برابر خش و ساييدگی، پايداری و پوشش مناسب رنگی، و استانداردهای زيست محيطی، می توانند طيف وسيعی از جلوه های ويژه را در چاپ بازآفرينی کنند.
ح) مرکب چاپ دیجیتال: اصول فناوری چاپ ديجيتال (غيرتماسی) نسبت به روش های متداول چاپ تماسی (افست، برجسته و …) متفاوت می باشد و نياز به مرکب های متفاوت و مناسب با فناوری مورد استفاده دارد. برای مثال: در روش چاپی که در آن فرم ثابت وجود ندارد، و تصوير نامرئی فرم به صورت شارژ الکتريکی ناپايدار به روی سطح حامل برای تکثير مورد استفاده قرار می گيرد، نياز به مرکبی با خصوصيات جذب به شارژ الکتريکی دارد.
طيف وسيعی از مواد با ويژگی های متفاوت به عنوان عامل نمايش رنگی مطالب و تصاوير چاپی (مرکب) در چاپ ديجيتال استفاده می شود. يکی از متداول ترين نوع مرکب در چاپ ديجيتال شامل
تونر (پودرهای رنگی)، نوارهای رنگی و مرکب جوهر افشان می باشد.
تونر: تونر شامل رنگدانه هایی است که در دو حالت پودر خشک (شامل گروه تک ماده ای و چند ماده ای) و محلول حامل پودر در چاپ مغناطیسی، فتوگرافی و آینو گرافی استفاده می شود.
مرکب های چاپ مايعات يا خميرهای رنگی هستند که جهت انتقال تصاوير از يک فرم به سطوح مختلف چاپی به کار می روند. اساساً مرکب های چاپ برای انتقال پيام و حفظ آن کاربرد دارند و در بعضی موارد جنبهٔ تزيين و پيام رسانی دکوراتيو و معرفی کالا را دارد. مرکب های چاپ روی انواع سطوح، شامل کاغذ، تخته، پلاستيک، شيشه، پارچه و … نقش پيام رسانی دارند. لاک ها و وارنيش های روی کار عبارت از مرکب های بی رنگ هستند که جهت حفاظت سطوح چاپی و ارتقاء کيفيت سطوح چاپ کاربرد دارند. از این رو ضرورت دارد دانش ویژگی های اصلی رنگ های چاپ، ساختار مرکب، مواد اولیه مرکب ها را بدانیم. در ادامه مطالب فوق به شرح داده می شود:
ساختار مرکب در صنعت چاپ
مرکب چاپ لترپرس، افست و اسکرين در مقايسه با مرکب چاپ فلکسوگرافی و هليو گراور، ويسکوزيته ی بيش تری دارند لذا به آن مرکب خميری نيز می گويند. قبل از اين که به فرمولاسيون مرکب های چاپ برسيم لازم است نخست به مواد اوليه ی مصرفی در ساختمان مرکب ها پرداخته شود.
مرکب لترپرس و افست از سه جزء اصلی رنگدانه- وارنيش؛ شامل
رزين ها،
روغن ها،
مواد ژل کننده- مواد افزودنی تشکيل می شود که در قالب مواد اوليه خام مرکب بررسی می شود.
• رنگدانه: رنگدانه ها مهم ترين جزء تشکيل دهنده ی ساختمان مرکب های چاپی می باشند. ساختمان رنگدانه مولکول بزرگ و پيچيده ای است با شکل کريستالی و به صورت پودر خيلی ريز و اندازه ی ذرات 1-2 ميکرون است. چون مرکب های چاپ از نظر نوع کاربرد در ماشين های چاپ خواص ويژهٔ خود را طلب می کند. بنابراين از ميان انبوه رنگدانه های آلی برای مرکب های چاپ، براساس نوع چاپ، مرکب آن نيز انتخاب می شود. مثلاً برای مرکب چاپ افست و لترپرس رنگدانه ای انتخاب می¬شود که دارای چگالی حجمی مخصوص بوده و نسبت به جذب روغن، مقاومت و رنگ مخصوص (به ويژه چهار رنگ تصوير) مناسب باشد.
الف)
لیتوپون: یک رنگدانه به شکل پودر سفید کاملا خنثی با قابلیت پخش اسان در وارنیش و در اسیدها مقاوم نیست. و این رنگدانه از حرارت دادن
ZnS,
SO4Ba به دست می اید. بهتر است همراه با اکسید تیتان مصرف شود.
ب)
اکسید تیتانیوم: از نظر ساختمان فیزیکی به دو صورت صورت
آناتاز و
روتايل وجود دارد. اکسيد تيتانیوم يکی از رنگدانه های بسيار معروف و پرمصرف در صنايع رنگ سازی و مرکب سازی است که نسبت به همه ی سفيدها دارای قدرت پوشش بالاتری دارد. نوع روتايل آن پوشش بالاتری نسبت به نوع آناتاز آن دارد. کاربرد روتايل بيش تر در صنايع رنگ و مرکب چاپ ولی کاربرد نوع آناتاز آن در صنايع آرايشی و صنايع پلاستيک می باشد. انواع روتايل آن به خاطر مواد افزودنی که بدان اضافه می کنند کاربردهای مختلف و خواص مختلف پيدا کرده به طوری که در چهارصد نوع با چهارصد ويژگی در بازار جهانی وجود دارد. در بيش تر مرکب های افست، لترپرس، فلکسو، هليو گراور و سيلک اسکرين مصرف دارد.
اکسید تیتانیوم آناتاز
پ)
سولفور روی: اين رنگدانه يک رنگدانه ی پوشش دار سفيد است. در ساختمان مرکب ها و رنگ ها می تواند همراه با
اکسید تیتانیوم (TiO2 ) مصرف شود و پوشش بهتری به مرکب چاپ بدهد.
ت)
کربنات کلسیم سفید: يکی از رنگدانه های مات و ارزان است که بيش تر برای پايين آوردن قيمت محصول کاربرد دارد. به دو صورت کريستال و بی شکل يا آمورف (رسوب داده شده) در طبيعت ديده می شود. نوع آمورف آن بيشتر در ساختمان مرکب چاپ مصرف دارد و نوع پوشش داده شده آن با اسيد استئاريک حدوداً ٣٪، بسيار نرم بوده، زبری آن کم و کيفيت آن بالا می باشد. نوع پوشش داده شده¬ی آن در مرکب های لترپرس و افست و فلکسوی پايه آب مصرف دارد. دارای ساختمان شیمیایی CaCO3 با ناخالصی های Al,Fe, H2O,SiO2,CO3Mg می باشد
ث)
بلاندوفیکس: یک پودر سفیدرنگ بسیار نرم و همراه با رنگ های دیگر موجب درخشندگی آن ها می شود. در اکثر مرکب های خميری (افست و لترپرس) به عنوان پر کن و در مواردی برای پايين آوردن ماتی مصرف دارد. ساختمان شیمیایی ان BaSO4 (
سولفات باریم) همراه با ناخالصی های
SiO2 (
اکسید سیلیسیم) می باشد.
ج)
هیدرات آلومینیوم: يک پودر سفيد، نرم، حجيم و شفاف که در در مرکب های افست فلکسوگرافی به خاطر بی ضرر بودن، و در مرکب های مورد مصرف در صنايع بسته بندی غذايی کاربرد دارد.
چ) تالک: ساختمان شيميايی آن سيليکات منيزيم است. نوع خالص آن بسيار سفيد و حجيم است و به عنوان ليز کننده (ضد سايش) و دفع بار ساکن در مرکب چاپ به ويژه در صنايع مرکب چاپ رول، به کار می رود و در صنايع رنگ به عنوان مات کننده و ارزان کننده کاربرد دارد.
ح) رنگدانه های فلزی پودر آلومینیوم: يک پودر کاملاً براق و نقره ای است که با قدرت پوشش بسيار بالا آماده می شود. به تنهايی در مرکب های چاپ افست، لترپرس، هليوگراور و فلکسو گرافی مصرف دارد و مخلوط آن با رنگدانه هايی مانند زرد، آبی و قرمز رنگ های متاليک خوبی می دهد.
خ) پودر مس: يک پودر کاملاً طلايی مايل به قرمز است که از پودر مس خالص و روی (به صورت آلياژ) ساخته می شود. قدرت پوشش آن متنوع و درجه ی ريزی متعدد به حالت ورقی عرضه می شود. نوع 2-٥ ميکرون آن در صنعت چاپ به صورت رنگ مسی به کار می رود. به عنوان خميرهای پايدار در مقابل اکسيداسيون، جهت مصرف در ساخت مرکب چاپ کاربرد دارد.
نشاسته:
نشاسته به طور طبيعی در ساختمان مواد طبيعی وجود دارد (ذرت، گندم، سيب زمينی). اين ماده دارای آميلوز و آميلوپکتين است. گرد نشاسته، به ويژه نوع نشاسته ی برنج از نوع بسيار ريز آن، به صورت ماده ی ضد پشت زدن در مرکب چاپ مصارف دارد.
فروش نشاسته
در این قسمت از مقاله با مواد شیمیایی مورد استفاده در صنعت چاپ خصوصا مرکب ها آشنا شدیم. در ادامه با انواع حلال ها ،
بی بو کننده ها، واکس ها و ... در صنعت چاپ آشنا می شوید.
